FIFA tha hóa - Khi game FIFA... không cần "FIFA"

Nếu người Mỹ luôn buông lời phàn nàn thậm chí là phản đối trước tình trạng tham ô trong NCAA (Hiệp hội Thể thao Đại học Mỹ) và sự độc đoán cũng như không thống nhất ở cách làm việc của NFL (Giải bóng bầu dục quốc gia), thì cộng đồng người hâm mộ bóng đá thế giới sẽ phải nhắc nhở họ rằng.. FIFA là tiêu chuẩn vàng cho những điều tiêu cực đó.

EA Sports - nhánh phát triển chuyên game thể thao của Electronic Arts, đã hợp tác với cả ba cái tên này suốt từ những năm 90 của thế kỷ trước. Trong suốt quãng thời gian dài bằng cả hành trình con người ta lớn lên đó, EA luôn cố gắng tránh tai tiếng mà những cái tên này mang tới, cũng như chưa bao giờ muốn cắt đứt sợi dây liên kết giữa hai bên. Dù sao, EA cũng là một trong số ít những tên tuổi lớn của làng game không đoạn tuyệt trước tay golf Tiger Woods khi anh sa vào những vụ scandal đáng xấu hổ cách đây 5 năm.

Nhưng cho dù trước đây, những nhà cấp giấy phép tên tuổi cho EA có gây ra bao nhiêu tranh cãi đi chăng nữa, họ cũng chưa bao giờ dính dáng đến tội phạm có tổ chức. Cách đây chưa đầy 2 ngày, cảnh sát Thụy Sỹ cùng yêu cầu từ Bộ Tư Pháp Mỹ, đã bắt giữ 7 quan chức cấp cao của FIFA với tội danh rửa tiền và lừa đảo. Nhà chức trách Mỹ khẳng định thẩm quyền của mình theo bộ luật mà họ thường sử dụng trong việc xét xử những gã khủng bố lấy ngân hàng Mỹ làm bàn đạp cho hoạt động.
​

​

Vụ án chủ yếu xoay quanh việc các quan chức này nhận hối lộ để đảm bảo vị trí đăng cai của Nga và Quatar trong World Cup 2018 và World Cup 2022. Cáo buộc hối lộ thực sự không quá bất ngờ, vì nhiều lời buộc tội đã được đưa ra ngay sau việc thông báo kết quả bỏ phiếu từ năm 2010.

Cuối năm ngoái, khi FIFA đưa ra phát biểu "lạ đời" về việc loại bỏ Quatar - chủ nhà World Cup 2022, khỏi diện tình nghi dàn xếp phiếu bầu, trong khi quay ngược 180 độ chỉ trích Liên đoàn bóng đá Anh - phía không giành được quyền đăng cai World Cup, thì niềm tin cho cộng đồng yêu bóng đá về một chế độ quản lý cấp thế giới công bằng và minh bạch đã hoàn toàn biến mất.

Chính vì thế, cuộc bắt giữ diễn ra cách đây 2 ngày bởi cảnh sát Thụy Sỹ dưới kết quả của chiến dịch điều tra nhiều năm liền dưới tay FBI, chính là đòn trừng phạt thích đáng tới FIFA và vị chủ tịch Sepp Blatter, người có 17 năm tại vị được lót đường bởi những nghi án dàn xếp tỷ số, hối lộ và bán phiếu bầu. Những thứ khiến ông Sepp Blatter và cơ quan FIFA "nức tiếng" vừa kể đến, chắc chắn được bất cứ fan hâm mộ bóng đá nào coi là án tử với sự sinh tồn của cả một giải đấu.
​

​

Điều đáng nói đó là FIFA không hoàn toàn là một giải đấu, cho dù tên tuổi của nó xuất hiện khắp mọi nội dung liên quan. Nó chỉ là biểu tượng cho một bộ máy quan liêu, tổ chức nghiễm nhiên có quyền chỉ định một giải đấu tranh tài giữa các đội bóng quốc gia trên toàn thế giới diễn ra 4 năm một lần, một sự kiện mà đến chính FIFA cũng chẳng phải tốn kém bỏ tiền để đầu tư tổ chức. Ngoại trừ những năm World Cup, FIFA đơn giản chỉ là một từ viết tắt, gắn vào các game bóng đá do EA Sports phát triển. Và cũng như NCAA, EA hoàn toàn nắm trong tay quyền chấm dứt mối quan hệ với FIFA.. cho dù đó chỉ là tên hiệu có một từ và 4 chữ cái.

Chẳng thể khẳng định giá trị, tên tuổi FIFA còn đang gắn liền với một vụ lùm xùm khác khi báo chí phanh phui việc Quatar dưới danh nghĩa ông trùm làng bóng đá đang xây dựng cả một cơ ngơi thể thao tọa lạc trên miền Ả-rập đầy cát và nắng, nhờ công sức của những công nhân xuất khẩu từ Hàn Quốc với 90 % tiền lương bị đơn vị chủ quản tước đoạt. Chẳng vậy mà ngay khi cái tên FIFA chất thêm vào kho tàng khét tiếng đầy tiền, quyền và tiêu cực của mình bằng vụ bóc lột sức lao động, thì SONY đã ngay lập tức rút khỏi thương vụ trị giá 277 triệu USD trong việc đưa tên Playstation xuất hiện giữa sân bóng trong các sự kiện FIFA. SONY lấy lý do phí tổn tài trợ làm nguyên nhân chính, nhưng với động thái của nhiều tên tuổi lớn trước ông trùm làng túc cầu, chúng ta có thể thấy rõ một điều: FIFA là danh từ gây hại cho việc kinh doanh.
​

​

Nếu vụ án liên quan đến 7 quan chức cấp cao FIFA bắt đầu cho thấy những tình tiết nghiêm trọng hơn, thì EA và cụ thể là EA Sports nếu tiếp tục, sẽ buộc phải hợp tác với một tổ chức trực tiếp liên đới tới tội phạm có tổ chức và từ đó làm xấu hình ảnh sản phẩm do mình làm ra. Tuy nhiên, nếu cứng rắn và từ bỏ bản quyền sử dụng tên tuổi FIFA, EA sẽ đối mặt với việc từ bỏ một sản phẩm có doanh thu hằng trăm triệu USD. Đơn giản vì bạn khó có thể kiếm lời từ một tựa game mà thiếu cái tên tiêu biểu đại diện cho nó. Hãy xem tình hình của những Backbreaker (2010) hay All-Pro Football 2K8 (200 ra sao khi thiếu đi tiêu đề "NFL".

Nhưng cứ nhìn sang đối thủ Pro Evolution Soccer (PES), một tựa game thể thao cạnh tranh trực tiếp và sòng phẳng với series game bóng đá của EA Sports, cũng đâu cần bản quyền tên tuổi FIFA để chinh chiến. Game FIFA nếu có tỏ ra vượt trội PES trong thời gian gần đây thì cũng vì thực lực bản thân, vì lối chơi bên trong chứ không phải cái mác "FIFA" bên ngoài. EA trả tiền cho FIFA vì bản quyền và cũng vì hãng game này không muốn nó về tay đối thủ của mình trong mảng bóng đá là KONAMI. Nhưng đó là câu chuyện của những năm 90 của thế kỷ trước, của một thời đại đã quá xa vời.
​

​

Nay Pro Evolution Soccer đã cho thấy mình có thể tự lo cho bản thân mà không cần bản quyền tên tuổi, trong thời gian 23 năm cũng đã là quá đủ để dòng game FIFA dưới tay EA chứng minh chất lượng, không cần thêm bất thứ nào khác để mang về danh tiếng. Và nếu là công bằng khi chỉ trích những tên tuổi như McDonald's, Coca-Cola, hay Nike vì vung tiền cho một tổ chức tai tiếng, với người đứng đầu tai tiếng, chứa chấp những thành viên phạm tội có tổ chức, liên quan tới bóc lột lao động quá mức, thì liệu EA và dòng game của mình được đưa vào diện ngoại lệ?

Khả năng cao... "không" sẽ là câu trả lời. Vì thế, EA đang đối mặt với lựa chọn khó khăn cho đứa con cưng, một lựa chọn sẽ khiến họ mất đi cái lợi trước mắt, nhưng rất có thể mang về nhiều giá trị lâu dài trong tương lai.. Đặc biệt khi mà ngài Sepp Blatter vừa đăng đàn cho hay mình sẽ không thoái vị mà tiếp tục tranh cử cho nhiệm kỳ mới ở FIFA.
​

Theo Polygon​